Krav og fristar

Listeframlegget skal ha ei overskrift som viser kva parti eller gruppe framlegget kjem frå, og skal ikkje føre til forveksling. Registrerte parti skal bruke partiet sitt registrerte namn i listeoverskrifta, jfr Brønnøysundregisterene.

Det er ikkje høve til å bruke eit anna namn som undertittel, heller ikkje lokalavdelinga sitt namn (t.d. HØGRE - ikkje HØYANGER HØGRE).

Det er presisert i valforskrifta § 12 at registrerte politiske parti kan velge om namnet på partiet skal skrivast på bokmål eller nynorsk. 

Om fleire registrerte parti stiller fellesliste, må alle partia sine registrerte namn vere med i listeoverskrifta. Tilsvarande må det registrerte partiet sitt namn vere med i listeoverskrifta når partiet stiller liste saman med ei gruppe som ikkje er registrert som parti.

Føresegner om partinamn finn du i vallova § 6-1 (2) bokstav b

Listeforslaget skal vise kva val og valdistrikt det gjeld for. Det vil seie kva type val og kva år det er snakk om, til dømes “Kommunestyrevalet 2023 - Høyanger kommune”.

Tal kandidatar på listeframlegget

Eit listeframlegg skal innehalde dei kandidatane som partiet eller gruppa ønsker å stille med.  

Vi vel 21 medlemmer til kommunestyret i Høyanger kommune.
Listeframlegget til parti som stiller til val i Høyanger kommune skal vere utfylt i rekkefølge med minimum 7 og maksimalt 27 kandidater. 

 Reglane om tal kandidatar finn du i vallova § 6-2 (2).

Identifisering av kandidatane

Listeforslaga skal innehalde førenamn, etternamn og fødselsåret til kandidatane, jf. vallova § 6-1 (2) bokstav c. 
Kallenamn kan nyttast saman med eller i stadenfor fornamn dersom personen er betre kjend med kallenamnet.

Det er opp til partia som stiller liste om dei i tillegg ønsker å føre på stilling eller bustad til kandidatane. Stilling og/eller bustadadresse skal førast opp, dersom det er naudsynt for å unngå forveksling av kandidatene på lista. Dette må då gjerast for alle kandidatane på lista. Dette går fram av valforskrifta § 17 (1). 

Røystetillegg

Ved kommunestyrevalet kan eit visst tal av dei øvste kandidatane på listeframlegget få eit røystetillegg. 

I Høyanger kommune kan partia gje inntil 4 av dei øvste listekandidatane eit røystetillegg. Desse kandidatane får då eit røystetilegg i det personlege røystetalet sitt på 25 prosent av talet på røystesetlar som lista får ved valet. 

Kandidatane som får eit slikt røystetillegg, skal stå først i listeframlegget og med utheva skrift (feit skrift eller store bokstavar). 

Reglane om røystetillegg (førehandsprioritering) står i vallova § 6-2 tredje ledd

Kven kan stille til val?

Desse kan stillast til val og er pliktige til å ta i mot val ved kommunestyreval: 

• alle som har røysterett ved valet (reglane om røysterett ved kommunestyre- og fylkestingsval går fram av vallova § 2-2)
• og som på valdagen står innført i folkeregisteret som busett i kommunen,  
• og som ikkje er utelukka eller får fritak frå val 

Dersom ein kandidat ikkje er innført i folkeregisteret som busett i Høyanger når listeframlegget vert levert inn, må det ligge ved ei erklæring frå kandidaten om at vedkommande vil vere valbar på valdagen (innført i folkeregisteret i Høyanger kommune).

Desse er utelukke frå val til kommunestyret: 

• statsforvaltar eller assisterande statsforvaltar 
• kommunedirektøren og assisterande kommunedirektør i kommunen
• kommunalsjefar, etatssjefar og leiarar på tilsvarande nivå i kommunen (dette gjeld ikkje for verksemdsleiarar som t.d. rektorar ved skulane, leiar for barnehage, og leiar for sjukeheim). 
• sekretær for kommunestyret i kommunen
• ansvarleg for rekneskapsfunksjonen i kommunen
• den som gjer revisjon for kommunen  

Dersom ein kandidat på listeframlegget ikkje kan veljast grunna stillinga si, må det ligge ved ei erklæring frå kandidaten om at vedkommande vil fråtre stillinga si innan kommunestyret trer i funksjon, for at kandidaten skal bli valbar.

Reglane om kven som kan stille til val til kommunestyret og som er pliktige til å ta i mot val, står i vallova § 3-3. 

Merk: Det er viktig å vere klar over at alle kandidatane på listeframlegget har rett til å kreve fritak frå å stå på lista. Kommunen sender ut melding til alle kandidatene med informasjon om oppføringa, og kandidatene kan då sende inn skriftleg erklæring om at dei ikkje ønsker å stå på lista utan å grunngje svaret.

Reglane om å krevje seg friteke frå val står i vallova § 3-4

Dei som skriv under på eit listeframlegg må førast opp med:

• Fullstendig namn
• Bustadsadresse med postnummer
• Fødselsdato

Kor mange underskrifter det er krav om er avhengig av om partiet er registrert i Partiregisteret og oppslutting ved førre stortingsval.

Parti

Parti registrert i Partiregisteret, og som ved førre stortingsval fekk ei oppslutting på minst 500 stemmer i eitt valdistrikt eller minst 5000 stemmer i heile landet kan levere eit listeframlegg etter forenkla regelverk. Det same gjeld parti som er registrert i Partiregisteret etter førre stortingsval.

Partiregisteret 
Oversikt over parti som kan levere listeframlegg etter forenkla regelverk

Listeframlegg etter forenkla regelverk treng at listeframlegget er underskrive av minst to styremedlemmer i lokalavdelinga med ansvar for valdistriktet lista gjeld for. Alle underskrivarane må ha stemmerett i valdistriktet listeframlegget gjeld for.

Andre som stiller liste

For andre som stiller liste skal listeframlegg til kommunestyreval vere underskrive av minst 68 personar med røysterett i kommunen.

Underskriftene er underlagt teieplikt og skal ikkje offentleggjerast.

Lovverk

Reglane om underskrifter på listeframlegget finn du i vallova §§ 6-3 og 6-3 a. 

På alle listeforslag skal det vere oppgitt ein tillitsvald og ein varatillitsvald blant dei som har skrive under på listeforslaget. Tillitsvalde har mynde til å forhandle med valstyret i kommunen om endringar på listeframlegget. Kontaktopplysingar til dei tillitsvalde bør oppgjevast.

Når eit listeforslag frå et registrert politisk parti er underskrive av to av lokalavdelinga sine styremedlemmer, utgjer desse tillitsvald og vararepresentant, og for uregistrerte parti og grupper er det dei to øvste underskrivarane.

Tillitsutvalet har mynde til å trekke listeframlegget tilbake. For uregistrerte parti og grupper bør det difor oppgjevast namn på eit visst tal personar av dei som har underskrive listeframlegget, for at desse fungere som tillitsutval. Om tillitsutval ikkje er spesifisert er det dei fem øvste underskrivarane som blir sett på som tillitsutval og de neste tre som vara. For registrerte parti er det styret for lokalavdelinga som utgjer tillitsutvalet.

Reglane om tillitsval og tillitsutval finn du i:

• vallova § 6-1 (2) bokstav e
• valforskrifta § 14 

Vedlegg som skal følge listeforslaget:

• Vedlegg A: oversikt over kandidatane sine fødselsdatoar.
• Vedlegg B: oversikt over fødselsdato og bustadsadresse til dei som har underskrive listeforslaget.
• Dersom en kandidat til kommunestyrevalet ikkje er innført i folkeregisteret som busett i kommunen når listeforslaget blir innlevert, må det ligge ved ei erklæring frå kandidaten om at vedkommende vil vere valbar på valgdagen.
• Dersom ein kandidat til kommunestyrevalet ikkje er valbar på grunn av si stilling, må det ligge ved ei erklæring frå kandidaten om at vedkommende vil ha fratredd stillinga når kommunestyret trer i funksjon.